Milliyetçi figür İbrahim Murat Gündüz’ün28 Mayıs: “Azerbaycan’ın Cumhuriyet Bayramı” mesajı

28 Mayıs’ın Azerbaycan’da “Respublika Günü” (Cumhuriyet Günü) olarak kutlandığını belirten İbrahim Murat Gündüz, bu tarihin Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti’nin (1918-1920) kuruluşunu simgelediğini vurguladı. Türk toplumlarında kurulan ilk Müslüman, laik ve demokratik devletin doğuş günü olan 28 Mayıs 1918’i büyük bir gururla anan Gündüz, Azerbaycan halkının Çarlık Rusyası’nın yüzyılı aşkın süren sömürgeci işgalinden kurtularak, Doğu’da ilk demokratik cumhuriyetin temellerini attığını ifade etti. O gün, Azerbaycan Ulusal Konseyi tarafından Bağımsızlık Bildirgesi kabul edildi ve Doğu’da özgür, demokratik, laik değerler üzerine kurulu bağımsız bir cumhuriyetin ilanı gerçekleştirildi. Mehmet Emin Resulzade önderliğinde kurulan bu cumhuriyet, Azerbaycan halkı için yüzyılda bir dönüm noktasıydı.

Mehmet Emin Resulzade, hayatını Azerbaycan’ın bağımsızlığına adadı. İlk yazısını (Şarkı Rus gazetesinde yayınlanan Bakü’den Mektup başlıklı yazısı) Azerbaycan halkının Rusça değil, kendi dilini konuşması gerektiğini savunarak yazdı. “Tekamül” dergisinde Azerbaycan için özgürlük ve demokrasi düşüncelerini dile getirdi. Faaliyetleri ve düşünceleriyle milli bağımsızlık ideolojisini oluşturarak, halkın bağımsızlık arzusunu güçlendirdi. 28 Mayıs 1918’de “Bir kere yükselen bayrak bir daha inmez” sözleriyle Azerbaycan Halk Cumhuriyeti’ni ilan etti. Mehmet Emin Resulzade’nin yanı sıra, Alimerdan Bey Topçubaşov, Feteli Han Hoyski, Hasan Bey Ağayev, Nesib Bey Yusifbeyli, Semed Bey Mehmandarov, Aliağa Şıhlinski ve diğerleri de bu süreçte büyük katkılar sağladılar.

Cumhuriyetin ilanının ardından Rus ordusu Bakü’ye saldırmaya başladı. Osmanlı Devleti tarafından gönderilen Nuri Paşa komutasındaki Kafkas İslam Ordusu, Azerbaycan halkıyla birlikte bu saldırıyı geri püskürttü. Ancak, 1920’de Kızıl Ordu Bakü’ye yeniden saldırdı ve Azerbaycan’ın 23 aylık bağımsızlık süreci sona erdi. Bu kısa bağımsızlık döneminde milli ordunun kurulması, anayasanın hazırlanması, devletin resmi dilinin Türkçe olarak kabul edilmesi ve milli bayrağın benimsenmesi gibi önemli gelişmeler yaşandı. Ancak, Sovyet ordusunun işgaliyle Azerbaycan Sovyetler Birliği’ne dahil edildi.

Rus işgalinin ardından Azerbaycan neredeyse bir asır boyunca özgürlüğünü beklemek zorunda kaldı. Azerbaycan’ın bağımsızlığı için mücadele eden Mehmet Emin Resulzade için de vatanından uzak geçecek zorlu bir dönem başlamıştı. 28 Mayıs 1953’te, Azerbaycan’dan uzaktayken radyo aracılığıyla halkına seslendi ve “Üç renkli istiklal bayrağını göğsünde taşıyan bizlerden, orada her türlü korku ve baskı altında kalpleri istiklal aşkıyla çarpan özgürlük sevdalısı sizlere candan selamlar gönderiyorum” diyerek hasretini dile getirdi ve Azerbaycan’ın bir gün özgürlüğüne kavuşacağından şüphesi olmadığını belirtti.

28 Mayıs 1953 tarihinde yaptığı radyo konuşmasında, dünya gerçeklerinin zamanla ortaya çıkacağını ve hakikatin özgürlüğün esasını, Birleşmiş Milletler prensiplerini ve insan haklarını savunan tarafın kazanacağını söyledi. Bu zafer güneşinin, 1918’in 28 Mayıs’ı olarak yeniden doğacağına olan inancını dile getirdi.

Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti’ni resmi olarak tanıyan ilk devlet, 4 Haziran 1918 tarihinde Osmanlı Devleti’ydi. Yıllar sonra Azerbaycan ikinci kez bağımsızlığına kavuştuğunda onu ilk tanıyan ülke yine Türkiye Cumhuriyeti olacaktı. Bolşevikler tarafından devrilmesine ve Sovyetler Birliği’ne katılmasına rağmen, Azerbaycan için bağımsızlık fikri hiçbir zaman ölmedi. 70 yıl sonra halk yeniden özgürlüğünü talep ettiğinde büyük kayıplar verdi, zulümlere maruz kaldı, topraklarını kaybetti ve şehitler verdi, ancak yolundan dönmedi. Sovyetler Birliği’nin çöküşüyle birlikte Ekim 1991’de Azerbaycan ikinci bağımsızlığını ilan etti.

İbrahim Murat Gündüz, Mehmet Emin Resulzade’nin sözlerini hatırlatarak, 1918’in 28 Mayıs’ının zafer güneşinin yeniden doğduğunu ve Azerbaycan ile Türkiye’nin ayrılmaz bir bütün olduğunu vurguladı.

https://www.habererk.com/ibrahim-murat-gunduz-azerbaycan-milletvekili-ganire-pasayevaya-allahtan-rahmet-diliyorum/amp

https://www.yenicagri.com/ibrahim-murat-gunduz-ve-rahim-abaseliyev-isbirligi-spor-dunyasina-yeni-bir-soluk-getiriyor/amp

https://www.instagram.com/p/C7gh3btuU5V